Tilskot til avløysing ved sjukdom og fødsel

• avløysing i samband med sjukdom eller skade hos bonden 
• avløysing i samband med svangerskap, fødsel, adopsjon og omsorgsovertaking av barn
• avløysing i samband med sjukdom eller skade hos barn
• avløysing i samband med at bonden døyr

Føremålet med ordninga er å bidra til å finansiere sjukdomsavløysing mv. Føretak som driv husdyrproduksjon eller heilårs produksjon i veksthus, kan få tilskot til avløysing gjennom heile kalenderåret. Føretak som driv plante- eller honningproduksjon, kan få tilskot til avløysing innanfor onnetida. Onnetida er som hovudregel frå 15. april til 1. oktober.

Maksimalt tilskot per dag er 2 100 kroner for avløysing utført i 2023 og 2 450 kroner per dag i 2024, men ikkje alle har rett til så mykje. Det er fleire ting som påverkar storleiken på tilskotet: Arten og storleiken på produksjonen, kor mykje avløysinga kosta, kor mykje arbeidsevna til den avløyste var nedsett og kva for inntekter vedkommande hadde eller kunne hatt i perioden du søkjer tilskot for.

Du kan finne ut kor mykje føretaket sannsynlegvis vil kunne få i tilskot ved å fylle ut det elektroniske søknadsskjemaet - utan at du treng å sende inn søknaden. Tilskotsbeløpet blir automatisk berekna på grunnlag av opplysningane du legg inn i skjemaet. Dersom opplysningane er uriktige eller ufullstendige, kan berekninga bli feil.

• Føretaket må vere registrert i Enhetsregisteret og drive vanleg jordbruksproduksjon.
• Personen som har blitt avløyst, må ha hatt næringsinntekt frå jordbruk, gartneri m.m. frå føretaket dei to siste inntektsåra vedkomande hadde fått skatteoppgjer for per 1. januar i det året avløysinga finn stad.
• For innehavarar av ENK blir det ikkje stilt krav til storleiken på næringsinntekta. Avdøde jordbrukarar, deltakarar i DA eller ANS, og ektefellar til innehavarar av ENK må ha hatt minimum ½ G i gjennomsnittleg næringsinntekt per år.
• For innehavarar av nyetablerte føretak, som per 1. januar endå ikkje hadde fått skatteoppgjer for dei to første åra etter oppstart, krevst det i staden at jordbruks- eller gartneridrifta i føretaket er eigna til å gje positiv næringsinntekt over tid.
• Produksjonen til føretaket påverkar kor mykje ein kan få i tilskot.
• Ein kan berre få tilskot for dokumenterte utgifter til avløysing som er utført i søknadsperioden.
• Det skal gjerast frådrag for inntektene til den avløyste personen.
• Ein får som hovudregel berre tilskot til avløysing av ein person i same periode.
• Ein og same person  kan berre få tilskot til eitt føretak i same periode.

• Ein kan få tilskot dersom jordbrukaren det blir søkt tilskot til avløysing av, er yngre enn 70 år og sjukmeld frå arbeidet i føretaket.
• Ein kan også få tilskot utan at det ligg føre sjukmelding, dersom jordbrukaren i samband med eigen sjukdom eller skade har vore til nødvendig behandling, kontroll eller undersøking på sjukehus eller hos offentleg godkjend spesialist.

• Ein kan få tilskot til avløysing av ein jordbrukar som er gravid og tek imot svangerskapspengar, eller ein søkjar som kan dokumentere med vedtak eller erklæring frå Nav at vedkomande fyller dei medisinske vilkåra for rett til svangerskapspengar.
• Ein kan få tilskot til avløysing av far for inntil 14 dagar i samband med fødselen.
• Ein kan få tilskot til avløysing av ein jordbrukar for inntil 14 dagar i samband med omsorgsovertaking av adoptiv- eller fosterbarn.
• Ein kan få tilskot når jordbrukaren som har blitt avløyst, får foreldrepengar eller eingongsstønad ved fødsel.
• Ein kan få tilskot til avløysing av ein jordbrukar som tek ut fedrekvoten av foreldrepermisjonen utan å ha rett til foreldrepengar dersom vedkomande bur saman med barnet og ikkje får foreldrepengar fordi den pensjonsgjevande inntekta har vore for låg.

• Ein kan få tilskot når jordbrukaren har blitt avløyst for å følgje barn til legeundersøking eller anna oppfølging i samband med sjukdom og skade. Ein kan få tilskot til og med det det kalenderåret barnet fyller 12 år.
• Ein kan få tilskot når jordbrukaren har blitt avløyst på grunn av omsorg for barn med kronisk eller langvarig sjukdom eller nedsett funksjonsevne og tilstanden til barnet gjev vesentleg auka risiko for at foreldra får auka fråvær frå arbeidet. Ein kan få tilskot til og med det kalenderåret barnet fyller 18 år. Ein kan også få tilskot for å delta i opplæring ved ein godkjend helseinstitusjon eller eit offentleg kompetansesenter for å kunne ta seg av og behandle barnet. 
• Ein kan få tilskot til avløysing av jordbrukaren for inntil 20 dagar per kalenderår – uavhengig av kor mange barn personen har. Dersom jordbrukaren er åleine om omsorga, kan han eller ho få tilskot for inntil 40 dagar per kalenderår. Er eitt eller fleire barn kronisk eller langvarig sjuke eller har nedsett funksjonsevne og dette gjev auka sjanse for at foreldra får fråvær frå arbeidet, kan ein totalt få tilskot til avløysing av jordbrukaren for inntil 30 dagar per kalenderår, og for inntil 60 dagar dersom jordbrukaren er åleine om omsorga.

• Attlevande ektefelle/sambuar, barn eller foreldre etter ein avdød jordbrukar som dreiv eit føretak med vanleg jordbruksproduksjon, kan få tilskot til avløysing i inntil 8 veker etter dødsfallet. Den avdøde må ha hatt ei gjennomsnittleg næringsinntekt frå jordbruk, gartneri m.m. frå føretaket på minimum ½ G dei to siste inntektsåra den avdøde hadde fått skatteoppgjer for per 1. januar i dødsåret.

Det kan gjerast unnatak frå inntektskravet og vilkår knytt til sjukdom, fødsel og jordbrukars død. Det kan også gjerast unnatak frå onnetid og kravet om at det berre blir gitt eitt tilskot til same føretak for same periode. Kravet er at det må ligge føre særskilde grunnar.

Til søknaden skal du leggje ved dokumentasjon for 

• at den avløyste jordbrukaren var i ein situasjon som gjev rett til tilskot
• utgiftene til avløysinga (for løn til eigen tilsett avløysar trengst det ikkje dokumentasjon dersom a-meldinga er send inn korrekt)

Vi tilrår at du har dokumentasjonen klar når du registrerer søknaden.

Gå til skjemaet Tilskot til avløysing av jordbrukarar ved sjukdom og fødsel mv. via Altinn for å søkje. Her blir du beden om å logge inn. Du finn informasjon om korleis du loggar inn på nettsidene til Altinn.      

Hugs å søkje seinast eitt år etter siste dag i den perioden du søkjer tilskot for.

• kontaktinformasjon
• perioden du søkjer tilskot for
• opplysningar om den avløyste personen
• årsak til avløysinga
• inntektene til den avløyste i søknadsperioden
• talet på dyr/dekar/m² føretaket hadde av ulike produksjonar første dag i perioden du søkjer tilskot for
• opplysningar om avløysar, utført avløysing i søknadsperioden og utgiftene til dette

Legg ved dokumentasjon som er relevant for årsaka til avløysinga

• sjukmelding
• erklæring frå lege/behandlingsstad
• kopi av vedtak om stønad frå Nav: svangerskapspengar, foreldrepengar, eingongsstønad ved fødsel
• fødselsattest eller stadfesting på adopsjon/omsorgsovertaking
• dokumentasjon for utgiftene til avløysinga som også viser kva for tenester som er utførte, når, og av kven

Dersom du ikkje kan søkje digitalt, kan du bruke skjemaet «Søknad om tilskot til avløysing ved sjukdom og fødsel m.m.» for å sende søknad på e-post eller i vanleg post:

• Søknad om tilskot til avløysing ved sjukdom og fødsel mv. (LDIR-151) Nynorsk

Når du klikkar på «Send søknad», blir søknaden send automatisk til kommunen. Du får stadfesting i innboksen din i Altinn eller eventuelt til Sikker Digital Post dersom du søkjer som privatperson.

Dersom du skal sende søknad på e-post eller i vanleg post, må du sende fullstendig utfylt søknadsskjema saman med nødvendig dokumentasjon til kommunen der driftssenteret til føretaket ligg. Om du får stadfesting på søknaden, er avhengig av rutinane i kvar enkelt kommune. 

Når kommunen har fått søknaden, sjekkar dei opplysningane du har sendt inn. Dersom dei treng meir informasjon eller dokumentasjon, vil dei be om dette.       

Kommunen behandlar søknaden og gjer vedtak.

Dersom du må søkje om dispensasjon for å få sendt inn søknaden, vil kommunen sende vidare dispensasjonssøknaden til statsforvaltaren. Statsforvaltaren må behandle dispensasjonssøknaden før kommunen kan ferdigbehandle søknaden om tilskot.

Landbruksforvaltninga kan kontrollere at du får eller har fått utbetalt rett tilskot. Du pliktar å gje nødvendige opplysningar og dokumentasjon og hjelpe til ved slik kontroll.

Du får svar på søknaden i innboksen din i Altinn eller eventuelt til Sikker Digital Post dersom du søkjer som privatperson. Har du sendt søknaden i e-post eller med brev i posten, får du også svar i vanleg post.

Får du tilskot, blir pengane automatisk overførte til konto ei veke etter at vedtaket er gjort. Det er Landbruksdirektoratet som betalar ut pengane. 

Du kan klage på vedtaket. Klaga sender du til kommunen. Statsforvaltaren vil behandle klagesaka dersom ikkje kommunen gjer om vedtaket.    

Klagefrist: 3 veker.

Dersom du har fått betalt ut meir tilskot enn du hadde rett til, kan landbruksforvaltninga krevje at du betalar tilbake det du har fått for mykje.

Dersom du fekk eller kunne ha fått for mykje tilskot fordi du aktlaust eller forsettleg har gjeve feil / ufullstendige opplysningar, kan tilskotet bli avkorta. Det same gjeld dersom du ikkje medverkar til kontroll innan fristen kommunen har sett for dette, eller dersom føretaket har drive i strid med anna regelverk for jordbruksverksemd.