Norsk landbruk - tall og fakta

• Antall jordbruksbedrifter i Norge er 37 267 (2024).
• Ca. 3,5 prosent av Norges areal er fulldyrket. Det tilsvarer 9 859 127 dekar (2024).
• Hver sjette bonde er en kvinne (17,3 prosent i 2024).

Selvforsyningsgrad i 2023

• Norge er 44% selforsynt med kalorier. 39% om det korrigeres for importert dyrefôr (2024).
• Selvforsyningsgraden for melk og melkeprodukter er nærmere 98 prosent.
• Ost var på 81 prosent. 
• Kjøtt samlet lå på 96 prosent.
• Poteter 77 prosent.
• Bær og frukt har lavere selvforsyningsgrad på hhv 17 og 4 prosent.
• Grønnsaker hadde en selvforsyning på 49 prosent

Korn

• Produksjonen av korn, erter, oljefrø og åkerbønner i 2024 er 40 prosent høyere enn i 2023.
• Andelen norsk matkorn i var 30 prosent i 2024.
• I 2023 brukte møllene ca. 315 000 tonn matkorn.

Melk

• Antall melkekyr var 202 771 (2024).
• Det ble produsert 1 404 mill. liter i 2023. 63 mill. liter mindre enn i 2022.
• Tine råvare betalte bøndene i gjennomsnitt kr 5,73 per liter for melka i 2023.
• Vi drikker mindre melk. Nedgangen i 2023 var 1,4 prosent i volum sammenlignet med 2022.

Kjøtt og egg

• Svineproduksjonen endte på 131 800 tonn i 2023, en nedgang på 1,1 prosent fra 2022.
• Fjørfekjøttproduksjonen økte med 2 prosent i 2023, ned en produksjon på 117 000 tonn. 
• Produksjonen av storfekjøtt økte i 2021 og 2022, men gikk betydelig ned i 2023. Det ble produsert nærmere 90 600 tonn storfekjøtt i 2023, en nedgang på 1,6 prosent fra året før. Nedgangen skyldes først og fremst redusert slakt av melkekyr.
• Produksjonen av sau- og lammekjøtt gikk ned med 5 prosent i 2023, og var på 22 370 tonn.
• Det ble levert 65 286 tonn egg til pakkeriene i 2023, 0,1 prosent mer enn i 2022. Situasjonen med overskudd på egg endret seg i 2023, da det var mangel på egg i flere perioder. Dette skyldes høyere salg i butikk enn forventet samt et høyt internasjonalt prisnivå som bidro til at industrien etterspurte mer norske egg enn før.

Frukt og grønt

Vi dyrket ca. 235 000 tonn frukt og grønnsaker i Norge i 2023.

• I antall tonn ser produksjonstallene slik ut:
  • Grønnsaker 143 224 tonn.
  • Bær 4 376 tonn.
  • Frukt 13 709 tonn.
  • Potet 73 763

• 37,8 prosent av Noregs areal er dekt av skog (2024). 
• Produktivt skogareal i 2023 er 69 939 361 dekar. 
• Årleg tilvekst er på om lag 22,1 mill. kubikkmeter. 
• I 2024 vart det avvirket 11,97 mill. kubikkmeter tømmer. 
• Skogbruk er ein langsiktig produksjon som blir planlagd i eit hundreårs perspektiv. 
• Noregs klimagassrekneskap viser at skog i 2021 stod for eit nettoopptak av CO2 på 17,9 millionar tonn. 
• Det ståande volumet er meir enn tredobla dei siste 100 åra. Denne volumauken representerer eit CO2-opptak frå atmosfæren på om lag 1,7 mrd. tonn. 
• Skog er viktig som vern mot naturfarar som ras og flaum. 
• Gjennomsnittleg tømmerpris til skogeigar var i 2023 på 539 kroner per kubikkmeter, ein auke på 7,5 prosent frå 2022. Dette er prisrekord. 
• I 2023 vart det eksportert 1,98 mill. kubikkmeter sagtømmer og 1,81 mill. kubikkmeter massevirke av gran og furu. 
• 34 prosent av det norske tømmeret vart eksportert. Sverige Tyskland og Latvia er dei største mottakarlanda. 
• Verdien av eksportert tømmer og trebaserte varer i 2023 på om lag 20 mrd. kroner. ( Av dette: Verdien av eksportert tømmer, trelast og varer av tre m.m. bortsett frå møblar var i 2023 på nesten 9 mrd. kroner Eksportverdien av papir, papirmasse og papirvarer var i 2023 nær 11,2 mrd. 

• I Norge er det 3 000 reineiere 

Areal

• Reindrift foregår i nesten 140 av landets kommuner
• Antallet rein varierer fra år til år. I 2024 var det215 361 tamrein i Norge, cirka halvparten av dem i Finnmark. 
• Reindriftsområdet strekker seg fra Finnmark i nord og til Engedal i Hedmark i sør. 
• Det samiske reindriftsområde er delt inn i 6 regionale beiteområder: 
  • Øst-Finnmark 
  • Vest-Finnmark 
  • Troms 
  • Nordland 
  • Nord-Trøndelag 
  • Sør-Trøndelag og Hedmark
• Reindriften er organisert i siidaer. Dette er familiegrupper eller arbeidsfellesskap som samarbeider om de ulike oppgavene som inngår i reindriften.
• De seneste årene har det vært i underkant av 100 sommersiidaer og 150 vintersidaer i det samiske reinbeiteområdet.
• I tillegg til den samiske reindriften, foregår det reindrift i fjellområdene i Sør-Norge. Denne driften er organisert av tamreinlag. 

Produksjon

• Reindriften baserer seg på utmarksbeiter, og værforhold er derfor bestemmende for den totale produksjonen.
• I 2024 ble det slaktet 57 302 rein.
• Prisen på reinkjøtt har steget de siste årene, og i 2024 var gjennomsnittsprisen 101,38 kr/kg. 

• Ca. 3,5 prosent av Norges areal er dyrka jord.
• 2 941 dekar dyrka jord ble omdisponert til andre formål enn landbruk i 2024. 
• Omdisponering til bolig, samferdsel og næring stod for to tredjedeler av omdisponeringene.
• 9 947 dekar ble godkjent nydyrka i 2023, noe som er ca. 6 000 dekar mindre enn året før og nesten 20 000 dekar mindre enn rekordåret 2019. Det har ikke vært registrert så lave tall for nydyrking siden rapporteringen startet i 2005. 

Eksport

• Det vart eksportert jordbruksvarar til ein verdi av 18,8 mrd. kroner i 2024, ein nedgang på 2,6 prosent frå 2023. 
• Av sentrale norske jordbruksvarar var eksporten av kjøtt den største. Det vart eksportert kjøtt for 364 mill. kroner, eller 10 300 tonn. 
• Det blir eksportert mykje landbruksvarer som ikkje direkte minkar råvarer frå norsk jordbruk. Blant dei største eksportvarene, målt i verdi, finn vi produkt som laga næringsmiddel, fiskefôr, fiskemjøl, fiskeolje og soyamjøl og -olje produsert av importerte soyabønner. 
• Andre varer det vart eksportert mykje av, var bakarvarer, som vart eksporterte for 890 mill. kroner i 2024. Under dette er det ein spesielt stor eksport av knekkebrød. I 2024 vart det eksportert knekkebrød for meir enn 193 mill. kroner. Til samanlikning låg denne eksporten i åra 2012–2014 på rundt 15 mill. kroner per år. Nesten halvparten av eksporten av knekkebrød i 2024 gjekk til USA. 
• Eksporten av meierivarer gjekk litt opp frå 2023 til 2024. Trass i auken var han framleis på eit lågt nivå etter den kraftige reduksjonen frå 2022 til 2023. Frå ein eksport på 740 mill. kroner i 2022, enda eksporten på 120 mill. kroner i 2023, og 129 mill. kroner i 2024. 

Import

• I 2024 vart det importert jordbruksvarar for 118,2 mrd. kroner, ein auke på 4,1 prosent frå 2023, målt i verdi. Målt i mengd var det ein auke i importen på 6,3 prosent. 
• Av sentrale norske jordbruksvarar var importen av friske frukt og bær den største i 2024, målt i verdi. Det vart importert friske frukt og bær for 3 541 mill. kroner, omtrent uendra frå året før. Målt i mengd var korn den største importvara av desse. Det vart importert 682 000 tonn korn i 2024. 
• Den største andelen av importen av jordbruksvarar kjem frå EU-land, og då spesielt Danmark og Sverige. Importen frå EU utgjorde ca. 61 prosent av importverdien i 2024. 
• Vi importerer hovudsakleg jordbruksvarar frå land relativt nær Noreg. Det viktigaste unntaket er Brasil. Over 80 prosent av importen herfrå består av soyabønner og soyaproteinkonsentrat. 
• Endring i nordmenns forbruk har bidrege til vekst i importen. Frå 2017 til 2024 har til dømes importen av drikkevarer auka med nesten 25 prosent, målt i mengd. Under dette er det spesielt importen av mineralvatn, tilsett sukker, som har gått opp, med heile 50 prosent. 
• Klimaendringar vil føre til meir ekstremvêr i framtida. Enkelte år kan tørke eller mykje regn føre til avlingssvikt, noko som gir større importbehov. Kornavlinga i 2023 vart hardt ramma av ekstremvêr. Tørke på forsommaren og store nedbørsmengder ved innhausting påverka både mengd og kvalitet. Også i 2024 førte regn ved innhausting til låg kvalitet på kornet. Hyppigare episodar med ekstremvêr i åra framover kan føre til større variasjon i importbehovet frå år til år.