Kven gjer kva
Her finn du ei oversikt over aktuelle kommunale og statlege aktørar, og kva for oppgåver dei har knytt til jordvern.
Kommunen
Kommunen er lokal planmyndigheit etter plan- og bygningslova (pbl.) og behandlar enkeltsaker etter jordlova. Når kommunen til dømes vedtar planar etter plan- og bygningslova om at dyrka og dyrkbar jord skal bli brukt til anna enn landbruk, blir arealet omdisponert. Omdisponering skjer også når enkeltpersonar søker om å få bruke heile eller delar av ein eigedom til noko anna enn jordbruksproduksjon etter reglane i jordlova.
Fylkeskommunen
Fylkeskommunen er regional planmyndigheit og har ansvaret for å utarbeide regional planstrategi og for å lede regionale planprosessar. Fylkeskommunen kan også fremme motsegn til kommunale og statlege planforslag som er i strid med regional plan. Fylkeskommunane har ei viktig rolle i å rettleie og hjelpe kommunane i deira planlegging.
Statsforvaltaren
Statsforvaltaren skal gjennom rettleiing medverke til at dei nasjonale interessene på jordvernområdet blir ivaretatt i kommunale og regionale planprosessar. Statsforvaltaren kan fremme motsegn når nasjonale jordverninteresser ikkje blir tatt i vare i dei kommunale planprosessane. På same måte kan statsforvaltaren ha innvendingar til regionale planar.
Statsforvaltaren er klageinstans i omdisponeringssaker etter jordlova. Viss nasjonale omsyn til jordvern tilseier det kan statsforvaltaren, etter forvaltningslova § 35, gjere om kommunen sitt vedtak utan klage. Statsforvaltaren har også heimel i jordlova § 3 til å kontrollere kommunen sin sakshandsaming i omdisponeringssaker.
Landbruksdirektoratet
Landbruksdirektoratet har ein rådgjevande funksjon for Landbruks- og matdepartementet i samband med jordvern, og gir mellom anna faglege råd i motsegnssaker. Landbruksdirektoratet støttar statsforvaltarane i arbeidet med å rettleie kommunane og formidle kunnskap om jordbruket sine arealressursar til kommunane sitt arbeid med planar.
Landbruksdirektoratet er klageinstans i saker om deling og omdisponering etter jordlova i dei tilfella statsforvaltaren gjer om kommunen sine vedtak, og i spørsmålet om to registereiningar utgjer ei driftseining etter jordlova.
Landbruks- og matdepartementet
Landbruks- og matdepartementet (LMD) utviklar politikken på jordvernområdet. LMD er fagdepartement i motsegnssaker som gjeld jordvern.
Kommunal- og distriksdepartementet
Kommunal- og distriktsdepartementet (KDD) er ansvarleg departement for plan- og bygningslova og fattar endelege vedtak i motsegnssaker. KDD har også ansvaret for å utarbeide statlege planretningslinjer og nasjonale forventningar til regional og kommunal planlegging.
Norsk institutt for bioøkonomi (NIBIO)
NIBIO har ei viktig rolle i å utarbeide og formidle oppdatert kunnskap om arealressursane til kommunal og regional forvaltning, og til storsamfunnet elles. NIBIO utviklar og driftar kartgrunnlag som mellom anna er tilgjengeleg i NIBIO sin hovedkartløysing, Kilden og i kartløysinga for landbrukseigedomar, Gårdskart.