Boazodoallošiehtadusa njuolggadusat

§ 1. Ulbmil

Doarjja siidaosiide ja boazoservviide galgá veahkehit ovddidit guoddinnávccalaš boazodoalu, kvalitehta ja buvttadanmuni, ja buoridit sisaboađu ealáhusas.

0 Rievdaduvvon njuolggadusa bokte geassemánu 22. b. 2021 nr. 2269 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2021).

§ 2. Doarjjameroštallama áigodat

Doarjjameroštallama áigodat dán njuolggadusa mielde lea boazodoallojahki, mii álgá cuoŋománu 1. beaivvi ja bistá njukčamánu 31. beaivái, jus eará ii boađe ovdan ovttaskas mearrádusain.

§ 3. Doarjaga oppalaš eavttut

Doarjja dán njuolggadusa mielde sáhttá juolluduvvot boazosearvái dahje siidaoasi jođiheaddjái jus:

1. Boazosearvi dahje siidaoasi jođiheaddji lea addán sisa boazodoallodieđáhusa doarjjajahkái, ja
2. boazosearvvis dahje siidaoasi jođiheaddjis maŋemus kaleanddarjagis lea leamaš divatgeatnegahtton vuovdindienas iežas mearkka bohccuid biergovuovdimis unnimustá 50.000 ruvnno ovddas ekskl. lassiárvodivvaga. Dietnasat bohccuin mat leat njuvvojuvvon dahje vuvdojuvvon olggobealde Norgga rájiid eai rehkenastojuvvo divatgeatnegahtton dienasin dán njuolggadusa mielde, earret go jus boazu boahtá olgoriikka reidenortnega vuollái, ja
3. siidaoasi jođiheaddji ii galgga vuostáiváldit ahkepenšuvnna álbmotoaju njuolggadusaid mielde dan doallojagis masa ohcan guoská. Oktasaš siidaoasis sáhttá goitge boarráset náittosguoibmi dahje ássanguoibmi vuostáiváldit ahkepenšuvnna.

Buohtalas rekrutterenosiide ii sáhte juolluduvvot doarjja dán njuolggadusa mielde.

0 Rievdaduvvon njuolggadusa bokte geassemánu 22. b. 2021 nr. 2269 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2021), geassemánu 20 b. 2022 nr. 1115 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2022). Rievdaduvvon njuolggadusa bokte geassemánu 21. b. 2023 nr. 1014 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2023).

§ 4. Sierramearrádus boazologu birra

Lea eaktun doarjjaoažžumii ahte siidda boazolohku njukčamánu 31. b. sisa doarjjajagis čuovvu dan meari mii lea mearriduvvon dohkkehuvvon doaibmanjuolggadusain.

Jus siidda boazolohku rihkku mearriduvvon boazologu, de sáhttá siidaoassi goitge oažžut doarjaga jus:

1. Siida lea ráhkadan unnidanplána boazodoallolága § 60 goalmmát lađđasa mielde, ja siidaoasi boazolohku lea unnidanplána mielde, dahje
2. Boazodoallostivra lea mearridan gorrevuđot unnideami boazodoallolága § 60 goalmmát lađđasa mielde, ja siidaoasi boazolohku lea dán mielde, dahje
3. stáhtahálddašeaddji lea mearridan bajimus boazologu guđege siidaoassái boazodoallolága § 60 viđat lađđasa mielde oktan guoskevaš láhkaásahusaiguin, ja siidaoasi boazolohku lea dán mielde, dahje
4. siidda siidaoasit leat šiehttan boazologu juogadit boazodoallolága § 60 guđát lađđasa mielde, ja siidaoasi boazolohku lea dán šiehtadusa mielde, dahje
5. siida lea mearridan bajimus boazologu guđege siidaoassái boazodoallolága § 60 njealját lađđasa mielde ja siidaosiid boazologu submi ii rihko siidda mearriduvvon bajimus boazologu, ja siidaosiid boazolohku lea dán mielde, dahje
6. a-e-bustávat eai guoskka siidaoassái, ja siidaoassi ii leat lasihan iežas boazologu dan boazologu ektui mii siiddas lei dan jagi ovdal go manai mearriduvvon boazologu badjel.

0 Rievdaduvvon njuolggadusa bokte geassemánu 29. b. 2020 nr. 1427 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2022) juovlamánu 21. b. 2020 nr. 3044 (fápmui boahtán ođđajagimánu 1. b. 2021), geassemánu 20 b. 2022 nr. 1115 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2022).

§ 5. Doarjaga meroštallan

Jus siidaoassái lea mearriduvvon boazolohku, ja siidaoassi ii deavdde boazologu eavttuid § 4 nuppi lađđasa a-e-bustávaid mielde, de sáhttá siidaoasi jođiheaddji goitge oažžut doarjaga čuovvovaš meroštallama mielde:

1. Jus liigelohku lea 1 ja 10 bohcco gaskka, de unniduvvo doarjja 1000 ruvnnuin guđege bohcco nammii mii lea siidaoasi mearriduvvon boazologu bajábealde,
2. Jus liigelohku lea 11 ja 20 bohcco gaskka, de unniduvvo doarjja 2000 ruvnnuin guđege bohcco nammii mii lea siidaoasi mearriduvvon boazologu bajábealde,
3. Jus liigelohku lea 21 ja 30 bohcco gaskka, de unniduvvo doarjja 3000 ruvnnuin guđege bohcco nammii mii lea siidaoasi mearriduvvon boazologu bajábealde.

Jus siidaoassái ii leat mearriduvvon bajimus boazolohku, ja siidaoassi lea lasihan iežas boazologu § 4 nuppi lađđasa bustávva f vuostá, de sáhttá siidaoasi jođiheaddji goitge oažžut doarjaga čuovvovaš meroštallama mielde: 

1. jus lassáneapmi lea 1 ja 10 bohcco gaskka, de unniduvvo doarjja 1000 ruvnnuin guđege bohcco nammii mii lea bajábealde dan boazologu mii siidaoasis lei jagi ovdal go siida manai mearriduvvon boazologu badjel,
2. jus lassáneapmi lea 11 ja 20 bohcco gaskka, de unniduvvo doarjja 2000 ruvnnuin guđege bohcco nammii mii lea bajábealde dan boazologu mii siidaoasis lei jagi ovdal go siida manai mearriduvvon boazologu badjel,
3. jus lassáneapmi lea 21 ja 30 bohcco gaskka, de unniduvvo doarjja 3000 ruvnnuin guđege bohcco nammii mii lea bajábealde dan boazologu mii siidaoasis lei jagi ovdal go siida manai mearriduvvon boazologu badjel.

Jus boazologu liigelohku dahje lassáneapmi dahká eambbo go 30 bohcco, de ii sáhte juolluduvvot doarjja.

§ 6. Gáibádusat ohcamii

Boazosearvi dahje siidaoasi jođiheaddji gii ohcá doarjaga galgá sáddet doarjjaohcama sierra skoviin maid Eanandoallodirektoráhta lea mearridan. Ohcan sáddejuvvo stáhtahálddašeaddjái dan boazoguohtunguovllus gosa siidaoassi dahje boazosearvi gullá.

Doarjjaohcan galgá leat sáddejuvvon ovdal miessemánu 31. beaivvi. Erenoamáš oktavuođain sáhttá stáhtahálddašeaddji spiehkastit ohcanáigemearis.

0 Rievdaduvvon njuolggadusaid bokte juovlamánu 21. b. 2020 nr. 3044 (fápmui boahtán ođđajagemánu 1. b. 2021), geassemánu 22. b. 2021 nr. 2269 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2021), geassemánu 21. b. 2023 nr. 1014 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2023).

§ 7. Sierra doaibmadoarjja nuoraide

Siidaoasi jođiheaddji gii lea vuollel 30 jagi pr. ođđajagemánu 1. b. boazodoallojagis, sáhttá oažžut gitta 40.000 ruvdnosaš doaibmadoarjaga. Oktasaš siidaosiin sáhttá dattetge boarráset náittosguoibmi dahje ássanguoibmi leat boarráset go 30 jagi.

§ 8. Sierra doaibmadoarjja nissonolbmuide

Nissonolbmot geat leat akto jođihit siidaoasi ja geain lea boazodoallu váldoealáhussan, sáhttet oažžut gitta 40 000 ruvdnosaš erenoamáš doaibmadoarjaga.

Váldoealáhussan mearkkaša ahte unnimusat 50 proseantta siidaoasi jođiheaddji persovdnadietnasis maŋemus vearrorehketdoalus boahtá divatgeatnegahtton vuovdindietnasis iežas mearkka bohccuid biergovuovdimis. Nissonolbmot geat leat leamaš boazodoallooahpahallit ovdal go váldet badjalasaset siidaoasi sáhttet oažžut doarjaga jus unnimusat 50 proseantta dán jagi dietnasis boahtá oahpahallibarggu olis.

0 Rievdaduvvon njuolggadusaid bokte geassemánu 22. b. 2021 nr. 2270 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2021), geassemánu 20. b. 2022 nr. 1115 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2022), geassemánu 21. b. 2023 nr. 1014 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2023).

§ 9. Álggahandoarjja

Olbmuide vuollel 35 jagi geat ožžot sirdojuvvot dahje leat ásahan siidaoasi alcceseaset, addo gitta 120.000 ruvnno sturrosaš álggahandoarjja vuosttaš jagi maŋŋel sirdima, ja gitta 100.000 ruvnno jahkásaš doarjja guokte čuovvovaš jagi maŋŋel sirdima. Jus siidaoassi ásahuvvo dahje sirdojuvvo náittosguimmežiidda dahje ássanguimmežiidda ovttas, de sáhttá goitge boarráset náittosguoibmi dahje ássanguoibmi leat boarráset go 35 jagi dalle go sirdin dáhpáhuvvá.

Son guhte ohcá álggahandoarjaga lea luvvejuvvon § 3 nr. 2 dienasgáibádusas.

0 Rievdaduvvon njuolggadusaid bokte geassemánu 22. b. 2021 nr. 2270 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2021), geassemánu 20. b. 2022 nr. 1115 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2022).

§ 10. Buvttadanvuoitu

Boazosearvi dahje siidaoasi jođiheaddji sáhttá oažžut buvttadanvuoittu mii dahká gitta 39 proseantta buot divatgeatnegahtton biergovuovdimis ekskl. lassiárvodivada ja eará divatgeatnegahtton ealáhusdietnasis mii boahtá boazosearvvi bohccuin dahje siidaoasi jođiheaddji bohccuin maŋemus kaleanddarjagis. 

Siidaoasi eará boazoeaiggádiid dáfus meroštallojuvvo buvttadanvuoitu siidaoasi boazoeaiggádiid bohccuid biergovuovdindietnasiid ja eará vuovdindietnasiid vuođul.

Vuovdindietnasat bohccobierggus mii lea njuvvojuvvon njuovahagas galgá leat sisaraporterejuvvon njuvvojuvvon bohccuid ja vuorkáhivvodaga raporterema njuolggadusaid mielde ovdal go dat sáhttá meroštallojuvvot buvttadanvuoittu oassin.

Ealihanbohccuid vuovdindietnasat ja fievrredan- ja njuovvangolut eai leat mielde buvttadanvuoittu vuođu rehkenastimis.

Dietnasat bohccuin mat leat njuvvojuvvon dahje vuvdojuvvon olggobealde Norgga rájiid eai rehkenastojuvvo divatgeatnegahtton dienasin vuosttaš čuoggá mielde, earret go jus boazu boahtá olgoriikka reidenortnega vuollái.

Ii máksojuvvo buvttadanvuoitu divatgeatnegahtton sisaboađus mii lea badjel 650 000 ruvnno guđege siidaoasi nammii ja 1 250 000 ruvnno guđege boazosearvvi nammii.

Eanandoallodirektoráhta sáhttá addit dispensašuvnna guđat lađđasa dienasrájis go heaittiha siidaoasi mas olles eallu njuvvojuvvo.

0 Rievdaduvvon njuolggadusaid bokte geassemánu 29. b. 2020 nr. 1427 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2020), geassemánu 22. b. 2021 nr. 2269 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2021), geassemánu 22. b. 2021 nr. 2270 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2021), geassemánu 20. b. 2022 nr. 1115 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2022), geassemánu 21. b. 2023 nr. 1014 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2023).

§ 11. Miessenjuovvandoarjja

Boazosearvi dahje siidaoasi jođiheaddji sáhttá oažžut miessenjuovvandoarjaga mii dahká gitta 650 ruvnno miesis mii lea njuvvojuvvon ja raporterejuvvon njuvvojuvvon bohccuid ja vuorkáhivvodagaid raporterema njuolggadusaid mielde. Doarjja addojuvvo dušše misiid ovddas mat leat klassifiserejuvvon optihkalaš guhkkodatmihtidemiin.

Doarjja juolluduvvo dušše misiid ovddas maid njuovvá áigodagas borgemánu 15.b – njukčamánu 31.b.

Miessenjuovvandoarjja sáhttá maiddái addojuvvot misiid ovddas mat bálkásit ja mat massojuvvojit radioaktivitehta-doaibmabijuid geažil.

0 Rievdaduvvon njuolggadusaid bokte geassemánu 29. b. 2020 nr. 1427 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2020), cuoŋománu 16. b. 2021 nr. 1187, geassemánu 22. b. 2021 nr. 2269 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2021), geassemánu 22. b. 2021 nr. 2270 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2021), geassemánu 21. b. 2023 nr. 1014 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2023).

§ 12 Náittosguoibme-/ássanguoibmelasáhus

Go goappaš náittosguimmežat/ássanguimmežat leaba aktiivvalaččat boazodoalus ovtta siidaoasi vuolde, ja goappašagat leaba čálihuvvon siidaoasi jođiheaddjin, de sáhttá juolluduvvot gitta 30 000 ruvdosaš sierra doaibmadoarjja. Ii leat eaktun ahte goappaš náittosguimmežiin/ássanguimmežiin lea alddis sierra mearka.

Jus goappašat náittosguimmežiin/ássanguimmežiin leat bohccot, de lea eaktun ahte goappašagain leat bohccot dan siidaoasis mas leaba jođiheaddjit. Dan doaibmajagi dáfus go náittosdilli/ovttasássan lea álggahuvvon, sáhttá stáhtahálddašeaddji spiehkastit dán gáibádusas.

Náittosguoibme-/ássanguoibmelasáhus ii mákso jus juoppá náittosguimmežis/ ássanguimmežis lei persovdnadienas eambbo og 250 000 ruvnno olggobealde boazodoalu. Buhtadus boazodoalloealáhusa ámmátdoaimmain rehkenastojuvvo dán oktavuođas dienasin boazodoalus. 

0 Rievdaduvvon njuolggadusa bokte geassemánu 22. b. 2021 nr. 2270 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2021), geassemánu 20. b. 2022 nr. 1115 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2022, ovddeš § 12), geassemánu 21. b. 2023 nr. 1014 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2023, ovdal § 13).

§ 13. Dieđihangeatnegasvuohta ja bearráigeahčču

Doarjjaoažžut leat dán njuolggadusa mielde geatnegahtton addit buot dieđuid maid boazodoalloeiseválddit oidnet dárbbašlažžan doarjjaortnegiid hálddašeami olis, dahje vai boazodoallošiehtadus devdojuvvo.

Boazodoalloeiseválddit gozihit ahte doarjjamáksimat leat riekta. Jus gáibiduvvo, de lea ohccis geatnegasvuohta addit buot rehketdoaluid, čálašemiid ja dieđuid mat gusket doarjagii. Doaimmaid dáfus main lea revišuvdnageatnegasvuohta sáhttet boazodoalloeiseválddit gáibidit reviderejuvvon rehketdoalu.

0 Rievdaduvvon njuolggadusa bokte geassemánu 20. b. 2022 nr. 1115 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2022, ovdal § 13), geassemánu 21. b. 2023 nr. 1014 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2023, ovdal § 14).

§ 14. Dieđuid viežžan

Ohcangieđahallama ja doarjjamáksimiid dárkkisteami oktavuođas sáhttá boazodoalloeiseváldi viežžat dieđuid almmolaš eiseválddiin.  

0 Lasihuvvon njuolggadusa bokte geassemánu 21. b. 2023 nr. 1014 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2023).

§ 15. Boasttomáksojumiid divvun

Boazodoalloeiseválddit sáhttet divvut boasttuvuođaid máksojuvvon doarjagiin, juogo lassimáksima bokte dahje ruoktotmáksingáibádusa bokte doarjjaoažžu bealis.

0 Rievdaduvvon njuolggadusa bokte geassemánu 20. b. 2022 nr. 1115 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2022, ovdal § 14).

§ 16. Unnideapmi je.

Jus ohcci fuollameahttumit dahje eaktodáhtolaččat lea addán boasttu dahje váilevaš dieđuid doarjjaohcamis mii lea dahje livččii sáhttán dagahit ahte doarjja máksojuvvo eahpevuoiggalaččat, de sáhttá doarjja ollásit dahje belohahkii unniduvvot.

Jus doarjjaoažžu fuollameahttumit dahje eaktodáhtolaččat doaibmá dahje lea doaibman boazodoalloealáhusa lágaid dahje njuolggadusaid vuostá, de sáhttá doarjja ollásit dahje  belohahkii dollejuvvot dassážii go dilli lea njulgejuvvon. Jus rihkkuma olis lea leamaš roavva fuollameahttunvuohta dahje eaktodáhtolašvuohta, de sáhttá doarjja ollásit dahje belohahkii unniduvvot.

0 Rievdaduvvon njuolggadusa bokte geassemánu 20. b. 2022 nr. 1115 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2022, ovdal § 15).

§ 17. Ruoktotmáksin- dahje unnidanmeari sisagáibideapmi

Boazodoalloeiseválddit sáhttet gáibidit máksojuvvon oasi ja doarjjavuođu erohusa máksojuvvot ruovttoluotta,  ruoktotmáksinmearráidusain § 15 mielde dahje unnidanmearrádusain § 16 mielde.

Boazodoalloeiseválddiid gáibádusat sáhttet dollejuvvot doarjjamáksimiin doarjjavuostáváldái.

Jus doarjjaoažžu ii lean várrogas buori jáhkus máksima hárrái, de sáhttet reanttut gáibiduvvot dan áiggi rájes go ruoktotmáksingáibádus lea ollen doarjjaožžui. Jus lea roavva fuollameahttunvuohta dahje eaktodáhtolašvuohta, de sáhttet reanttut gáibiduvvot dan áiggi rájes go eahpevuoiggalaš doarjja lea máksojuvvon. Reantojuolgi galgá leat seamma go dat reantojuolgi maid Finánsadepartemeanta áigges áigái mearrida § 3 mielde lágas b. juovlamánu 17. b. 1976 nr. 100 reanttuid maŋŋonan máksimiid je. birra.

0 Rievdaduvvon njuolggadusa bokte geassemánu 20. b. 2022 nr. 1115 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2022, ovdal § 16), geassemánu 29. b. 2022 nr. 1238 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2022).

§ 18. Hálddašeapmi, váidin ja dispensašuvdna

Eanandoallodirektoráhtta hálddaša doarjagiid dán njuolggadusa mielde. Stáhtahálddašeaddji mearrida doarjagiid. Ohcamat galget gieđahallojuvvot daid njuolggadusaid mielde mat gustojedje dan boazodoallojagi masa ohcá doarjaga. Stáhtahálddašeaddji mearrádusa sáhttá váidit Eanandoallodirektoráhttii hálddašanáššiid gieđahallama lága mielde guovvamánu 10. b. 1967 (hálddašanláhka).

Eanandoallodirektoráhta sáhttá erenoamáš dilálašvuođain ložžet dán njuolggadusa mearrádusaid.

Eanandoallodirektoráhta mearrádusaid dán njuolggadusa mielde sáhttá váidit Eanandoallo- ja biebmodepartementii hálddašanáššiid gieđahallama lága b. guovvamánu 10. b. 1967 mielde (hálddašanláhka).

0 Rievdaduvvon njuolggadusaid bokte juovlamánu 21. b. 2020 nr. 3044 (fápmui boahtán ođđajagimánu 1. b. 2021), geassemánu 20. b. 2022 nr. 1115 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2022, ovdal § 17), geassemánu 21. b. 2023 nr. 1014 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2023).

§ 19. Fápmuiboahtin

Dát njuolggadus boahtá fápmui suoidnemánu 1. b. 2019. Seammás heaittihuvvo Njuolggadus doarjaga birra siidaosiide ja boazoservviide, nr. 592 addojuvvon geassemánu 19. b. 2012.

0 Rievdaduvvon njuolggadusa bokte geassemánu 20. b. 2022 nr. 1115 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2022, ovdal § 18).