Boazodoallošiehtadusa njuolggadusat

§ 1. Ulbmil

Njuolggadus galgá sihkkarastit ahte lea hálddahuslaš bearráigeahčču njuovvamis mii gáibiduvvo boazodoallošiehtadusa muhtun ortnegiidda, ja vel dieđut bohccobierggu vuorkáhivvodagaid birra láhčin dihte dili Márkanlávdegotti bargui.

0 Rievdaduvvon njuolggadusa bokte skábmamánu 28. b. 2013 nr. 1372, geassemánu 12. b. 2014 nr. 774 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2014), suoidnemánu 1. b. 2015 nr. 833, geassemánu 20. b. 2022 nr. 1093 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2022).

§ 2. Definišuvdna

Son gii raportere lea dán oktavuođas son gii álggos oastá álgoávdnasiid boazodoallis. Jus boazodoalli vuovdá njuolga geavaheaddjái dahje smávvagávppálažžii, de galgá boazodoalli raporteret.

Nettohaddi lea dán oktavuođas rehkenastojuvvon haddi earret njuovvangoluid ja fievrredeami, ja earret lassiárvodivada. 

0 Rievdaduvvon njuolggadusa bokte geassemánu 6. b. 2014 nr. 730 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2014), suoidnemánu 1. b. 2015 nr. 833 geassemánu 26. b. 2018 nr. 1026 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2018), geassemánu 29. b. 2020 nr. 1425 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2020), geassemánu 21. b. 2023 nr. 1011 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2023).

§ 3. Doarjja

Son gii raportere § 5 mielde sáhttá ohcat doarjaga doaimmahit raporterema. Addojuvvo 4 ruvdnosaš doarjja guđege bohcco nammii.

Ii addojuvvo doarjja raporteremiidda maŋŋel mearriduvvon áigemeari, gč. § 4.

Dat gii ohcá raporterendoarjaga galgá geavahit Eanandoallodirektoráhta ohcanskovi.

Áigemearri ohcat doarjaga lea dan mánu mielde go raporteren lea čađahuvvon.

0 Rievdaduvvon njuolggadusa bokte suoidnemánu 1. b. 2016 nr. 858, geassemánu 26. b. 2018 nr. 1026 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2018), geassemánu 20 b. 2019 nr. 764 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2019), geassemánu 20. b. 2022 nr.1093 (boahtán fápmui suoidnemánu 1. b. 2022). Rievdaduvvon njuolggadusa bokte geassemánu 21. b. 2023 nr. 1011 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2023).

§ 4. Geatnegasvuođat

Son gii raportere, galgá:

1. Raporteret mánnosaččat Eanandoallodirektoráhtii boazonjuovvamiid birra § 5 nuppi lađđasa vuođul, ja bohccobierggu vuorkáhivvodagaid birra 6. § vuođul, ja maŋemustá dan mánu mielde maŋŋel go njuovvan lea čađahuvvon. 
2. Raporteret mánnosaččat Eanandoallodirektoráhttii § 5 vuođul, ja maŋemusat guokte mánu maŋŋel maŋemus beaivvi dan mánus go njuvvojuvvui. Njuovvamiid raporterenáigemearri njukčamánus lea liikka cuoŋománu 30. beaivvi.
3. Lágidit dili nu ahte sáhttá čađahit registreren- ja raporterenrutiinnaid soaittáhatiskama.
4. Klassifiseret njuvvojuvvon bohccuid optihkalaš guhkkodatmihtideami bokte.
5. Čađahit njuovvamiid njuovahagas mii lea dohkkehuvvon Biebmobearráigeahčus. 

Sii geain lea bohccobiergu vuorkkás galget:

1. Raportteret vuorkáhivvodaga birra § 6 vuođul go Eanandirektoráhta dan bivdá.
2. Lágidit dili nu ahte sáhttá čađahit registreren- ja raporterenrutiinnaid soaittáhatiskama.

Erenoamáš diliin sáhttá spiehkastit áigemearis vuosttaš lađđasis bustávva b, muhto ii maŋŋel cuoŋománu 30. beaivvi.  

0 Rievdaduvvon njuolggadusa bokte skábmamánu 28. b. 2013 nr. 1372, geassemánu 12. b. 2014 nr. 774 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2014), suoidnemánu 1. b. 2015 nr. 833, geassemánu 21. b. 2016 nr. 757 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2016), geassemánu 23. b. 2017 nr. 982 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2017) ), geassemánu 26. b. 2018 nr. 1026 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2018), geassemánu 20 b. 2019 nr. 764 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2019), geassemánu 29. b. 2020 nr. 1425 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2020), geassemánu 20. b. 2022 nr. 1093 (boahtán fápmui suoidnemánu 1. b. 2022), geassemánu 21. b. 2023 nr. 1011 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2023).

§ 5. Njuovvanjournála raporteren

Son gii njuovvá bohccuid, galgá čállit njuovvanjournála. Journála galgá sirddihuvvot Eanandoallodirektoráhtii dan raporterenvuogi mielde man Eanandoallodirektoráhtta geavaha.

 Njuovvanjournálas galget leat dát dieđut:

1. njuovahaga EFTA-nummár,
2. njuovvandáhton
3. njuovvannummár,
4. lohkodeaddu,
5. klássa
6. buoidejoavku,
7. bálkestantiippa,
8. elliidkoda,
9. duođaštus optihkalaš guhkkodatmihtideamis dihto gorudis,
10. orohatnummár.

Hadderaporteren galgá sisttisdoallat čuovvovaš dieđuid:

1. njuovvannummár,
2. lohkonummár,
3. boazoeaiggáda riegádannummár,
4. nettohaddi eksl. lasseárvodivvaga (haddi olles gorudis)

Gáibádus boazoeaiggáda riegádannummara raporterema birra ii guoskka go njuovvá bohccuid mat eai leat merkejuvvon ja juogaduvvon.

Eanandoallodirektoráhta sáhttá erenoamáš dilálašvuođain luvvet raporterengáibádusain.

Raporteren nuppi lađđasa bustávva e ja f vuođul galgá dahkkojuvvot Klassifiserengiehtagirjji mielde.

0 Rievdaduvvon njuolggadusa bokte geassemánu 19. b. 2012 nr. 594 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2012), geassemánu 12. b. 2014 nr. 774 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2014), suoidnemánu 1. b. 2014 nr. 833, geassemánu 21. b. 2016 nr. 757 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2016), geassemánu 26. b. 2018 nr. 1026 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2018), geassemánu 20 b. 2019 nr. 764 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2019), geassemánu 24. b. 2019 nr. 875 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2019), geassemánu 29. b. 2020 nr. 1425 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2020), geassemánu 20. b. 2022 nr. 1093 (boahtán fápmui suoidnemánu 1. b. 2022), geassemánu 21. b. 2023 nr. 1011 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2023).

§ 6. Vuorkáhivvodaga raporteren

Eanandoallodirektoráhta mearrida vuorkáhivvodaga raporterema gáibádusaid. Dákkár gáibádusat sáhttet earret eará guoskat hivvodahkii (kg) ja dasa galle čuovvovaš ruovjji leat: gorudat (olles ja bealle), báistebiđus (gárvves gálvu ja álgoávdnasat), smávvabierggut, čielgedeahkki, čoarbbealli ja eará oasit. Eará ruovjjit/oasit sáhttet maid leat áigeguovdilat.

Dieđut galget sirddihuvvot Eanandoallodirektoráhtii dan raporterenvuogi mielde man Eanandoallodirektoráhtta geavaha.

0 Lasihuvvon njuolggadusa bokte suoidnemánu 1. b. 2015 nr. 833, rievdaduvvon njuolggadusaid bokte geassemánu 21. b. 2016 nr. 757 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2016), geassemánu 29. b. 2020 nr. 1425 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2020), geassemánu 21. b. 2023 nr. 1011 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2023).

§ 7. Stáhtahálddašeaddji doaimmat

Bearráigeahčču das gii njuovvá bohccuid galgá dábálaččat čađahuvvot guoskevaš stáhtahálddašeaddji olis bearráigeahču, maŋŋelbearráigeahču ja soaittáhatiskamiid bokte. Maŋŋelbearráigeahču vuođđun galget dat geat njuvvet bohccuid

1. njuovadettiin čuohppat beljiid duoljis nu ahte juohke bealljebárra lea gittalaga. Juohke bárra galgá merkejuvvot gorutnummariin. Molssaeaktu lea merket bohcco bealljegilkoriin.
2. páhkket miesebeljiid sierra páhkkan, mas leat gitta 300 diekkár gihpu, njuovvanlisttu jotkkolaš gorutnummariid mielde. Bealjit galget galmmihuvvot ja vurkejuvvot nu ahte lea álki dárkkistit,
3. bealjit, molssaevttolaččat indiviidamearkkat, ja njuovvanjournála, galget lágiduvvot ovdan bearráigehččui, go guoskevaš stáhtahálddašeaddji dan gáibida,
4. d. fuolahit ahte lea dohkálaš latnja bearráigeahču čađaheapmái. Latnja galgá leat liggejuvvon ja galgá leat doarvái čuovga dohkálaš bargobirrasa gáibádusaid mielde. Lanjas galgá leat liegga čáhci.

Maŋŋelbearráigeahču sáhttá čađahit bearráigeahččun njuolga njuovvansajis / geassinsajis. Diekkár njuolggo bearráigeahčus sáhttá guoskevaš stáhtahálddašeaddji ložžet d-bustáva vuosttaš oasi eavttu.

0 Rievdaduvvon njuolggadusa bokte b. geassemánu 19. b. 2012 nr. 594 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2012), miessemánu 30. b. 2013 nr. 628, geassemánu 6. b. 2014 nr. 730 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2014),, geassemánu 12. b. 2014 nr. 774, suoidnemánu 1. b. 2014 nr. 833 (ovdal § 6) geassemánu 26. b. 2018 nr. 1026 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2018),, geassemánu 20 b. 2019 nr. 764 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2019), juovlamánu 21. b. 2020 nr. 3044 (fápmui boahtán ođđajagimánu 1. b. 2021), geassemánu 21. b. 2023 nr. 1011 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2023).

§ 8. Destrukšuvdna (billisteapmi)

Bealjit, molssaevttolaččat maiddái indiviida-/jahkodatgilkorat, galget vurkkoduvvot nugo čilgejuvvo 7. §:s dassážii go guoskevaš stáhtahálddašeaddji, gč. 2. §, dohkkeha destrukšuvnna (billisteami).

0 Rievdaduvvon njuolggadusa bokte b. geassemánu 12. b. 2014 nr. 774 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2014), suoidnemánu 1. b. 2014 nr. 833 (ovdal § 7), geassemánu 24. b. 2019 nr. 875 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2019), juovlamánu 21. b. 2020 nr. 3044 (fápmui boahtán ođđajagimánu 1. b. 2021).

§ 9. Eanandoallodirektoráhta doaimmat ja bearráigeahčču

Jus eará bearráigeahčču ii leat buoret ja/dahje hálbbit, de galget čađahuvvot soaittáhatiskan olles njuovvamis. Soaittáhatiskama viidodaga mearrida Eanandoallodirektoráhta. Guoskevaš stáhtahálddašeaddji sáhttá oažžut ovddasvástádusa čađahit soaittáhatiskama.

Bearráigeahčču galgá nu guhkás go geavatlaččat lea vejolaš, atnit vuođđun njuovvanbohcco eaiggáda ii ge dan gii bohcco lea buktán. Jus bearráigeahčus gávdnojit boasttuvuođat, de galgá dat dieđihuvvot guoskevaš njuovahahkii ja guoskevaš boazoeaiggádii(dda). Diekkár oktavuođain galget bealjit duoguštuvvot vai guoskevaš šiehtadallanbealit, mearkalávdegoddi dahje eará almmolaš eiseváldi maŋŋel sáhttá daid dárkkistit.

Doarjjaoažžut leat dán njuolggadusa mielde geatnegahtton addit buot dieđuid maid boazodoalloeiseválddit oidnet dárbbašlažžan doarjjaortnegiid hálddašeami olis, dahje vai boazodoallošiehtadus devdojuvvo.

Boazodoalloeiseválddit gozihit ahte doarjjamáksimat leat riekta, ja galgá beassat oaidnit buot rehketdoaluid, čálašemiid ja dieđuid mat gusket doarjagii. Doaimmaid dáfus main lea revišuvdnageatnegasvuohta, sáhttá gáibiduvvot reviderejuvvon rehketdoallu goluid hárrái.

Boazodoalloeiseválddit sáhttet čađahit báikkálaš bearráigeahču doarjjaoažžu luhtte.

0 Rievdaduvvon njuolggadusaid bokte skábmamánu 28. b. 2013 nr. 1372, geassemánu 6. b. 2014 nr. 730 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2014), geassemánu 12. b. 2014 nr. 774 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2014), suoidnemánu 1. b. 2015 nr. 833 (ovdal § 8), geassemánu 21. b. 2016 nr. 757 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2016), geassemánu 26. b. 2018 nr. 1026 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2018), juovlamánu 21. b. 2020 nr. 3044 (fápmui boahtán ođđajagimánu 1. b. 2021), geassemánu 21. b. 2023 nr. 1011 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2023).

§ 10. Unnideapmi ja ruoktotmáksin

Eanandoallodirektoráhta sáhttá unnidit dahje hilgut doarjjaohcama 3. § mielde, jus dat gii njuovvá bohccuid ii čuovo geatnegasvuođaid áiggis áigái gustovaš njuolggadusaid bohcconjuovvamiid birra, ja dán njuolggadusa mielde.

Eanandoallodirektoráhta sáhttá viidáseappot gáibidit doarjaga ollásit dahje belohahkii ruoktotmáksojuvvot jus čájehuvvo ahte dehálaš doarjjaeavttut eai leat devdojuvvon.

0 Rievdaduvvon njuolggadusa bokte skábmamánu 28. b. 2013 nr. 1372, geassemánu 12. b. 2014 nr. 774 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2014), suoidnemánu 1. b. 2015 nr. 833 (ovdal § 9), geassemánu 21. b. 2016 nr. 757 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2016), geassemánu 29. b. 2020 nr. 1425 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2020), geassemánu 21. b. 2023 nr. 1011 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2023).

§ 11. Ruoktotmáksin- dahje unnidanmeari sisagáibideapmi

Máksojuvvon ruđa ja doarjjavuođu erohus, mii lea mearriduvvo unniduvvot ja máksojuvvot ruovttoluotta § 10 mielde, sáhttá gáibiduvvot máksojuvvot ruovttoluotta doarjjavuostáváldis dahje dollejuvvot boahttevaš doarjjamáksimiin.

Jus doaibma/doarjjavuostáváldi ii lean várrogas buori jáhkus máksima hárrái, de sáhttet reanttut gáibiduvvot dan áiggi rájes go ruoktotmáksingáibádus lea ollen doarjjavuostáváldái. Jus lea roavva fuollameahttunvuohta dahje eaktodáhtolašvuohta, de sáhttet reanttut gáibiduvvot dan áiggi rájes go eahpevuoiggalaš doarjja lea máksojuvvon. Reantojuolgi galgá leat seamma go dat reantojuolgi maid Finánsadepartemeanta áigges áigái mearrida § 3 mielde lágas b. juovlamánu 17. b. 1976 nr. 100 reanttuid maŋŋonan máksimiid je. birra.

0 Lasihuvvon njuolggadusa bokte geassemánu 26. b. 2018 nr. 1026 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2018), rievdaduvvon njuolggadusa bokte b. geassemánu 20. b. 2022 nr. 1093 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2022).

§ 12. Váidinvejolašvuohta

Stáhtahálddašeaddji mearrádusa dán njuolggadusa mielde sáhttá váidit Eanandoallodirektoráhtii hálddašanlága njuolggadusaid mielde.

Eanandoallodirektoráhta mearrádusa dán njuolggadusa mielde sáhttá váidit Eanandoallo- ja biebmodepartementii hálddašanlága njuolggadusaid mielde.

0 Rievdaduvvon njuolggadusa bokte skábmamánu 28. b. 2013 nr. 1372, geassemánu 6. b. 2014 nr. 730 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2014), geassemánu 12. b. 2014 nr. 774 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2014), suoidnemánu 1. b. 2015 nr. 833 (ovdal § 10), geassemánu 21. b. 2016 nr. 757 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2016), geassemánu 26. b. 2018 nr. 1026 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2018, ovddeš § 11), juovlamánu 21. b. 2020 nr. 3044 (fápmui boahtán ođđajagimánu 1. b. 2021), geassemánu 21. b. 2023 nr. 1011 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2023).

§ 13. Dieđuid hálddašeapmi

Dieđut maid raportere sáhttet § 5 mielde geavahuvvot ortnegiidda boazodoallolágas ja ortnegiidda boazodoallošiehtadusas.

0 Lasihuvvon njuolggadusa bokte geassemánu 21. b. 2023 nr. 1011 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2023, ovdal § 13)

§ 14. Fápmuiboahtin

Dát njuolggadus boahtá fápmui suoidnemánu 1. b. 2011. Seammás heaittihuvvo Njuolggadus njuvvojuvvon bohccuid duođašteami birra, addojuvvon geassemánu 14. beaivvi 2010 nr. 886.

0 Rievdaduvvon njuolggadusa bokte suoidnemánu 1. b. 2015 nr. 833 (ovdal § 11), geassemánu 26 b. 2018 nr. 1026 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2018, ovdal § 12), geassemánu 21. b. 2023 nr. 1011 (fápmui boahtán suoidnemánu 1. b. 2023, ovdal § 13).